Fizika, 8 klas, Habibullayev P., 2019

Fizika, 8 klas, Habibullayev P., 2019.

Учебник по физике для 8 класса на каракалпакском языке.
 
   Kúndelikli turmisimizdi elektr energiyasiz kóz aldimizga keltire almaymiz. Máselen, úyimizdegi lampochka, televízor, rádio, suwitqish, elektr shaynek, utyug, kompyuter siyaqlilar elektr energiyasi esabman isleydi.
Túrli závod hám fabrikalar, óndiris kárxanalari hám mekemelerde de elektr energiyasinan paydalaniladi. Qullasi, elektr energiyasi turmisimizdin ajiralmas bólegine aylangan. Uliwma aytqanda, elektrdiň oylap tabiliwi hám onnan paydalamw imkaniyatlari sheksiz rawajlamwga sebepshi boldi. Turmisimíz jáne de párawan boliwi ushm elektrotexnika, radiotexnika, elektronika, avtomatika, axborot texnologiyasi, nanotexnologiyasi siyaqli tarawlarda ilimpazlar, injenerler hám basqa da taraw qánigeleri izleniw jumislarin alip barmaqta. Ilimpazlar hám injenerler tárepinen oylap tabilgan ashiliwlar nátiyjesinde bul tarmaqlar jáne de rawajlanbaqta. Sonliqtan, elektr haqqmda magliwmatlarga iye boliw ushm fizika sabagmda sizler elektr qubilislari, elektr hám magnit maydam, elektr togi, elektromagnitlik qubilislardi úyrenesiz hám de elektr energiyasm islep shigariw hám jetkerip beriw, ápiwayi elektr ásbaplari hám úskenelerdiň islew principleri menen tanisasiz.




Faradey kletkasi.
M. Faradey ótkizgish ishinde elektr zaryad-larinin bolmaytuginligin dálillew ushin islegen qurilmasi menen tamsamiz. 01 agashtan islengen kletkanm sirtqi betin juqa folga menen qaplagan. Faradey qolina elektroskop alip, kletkanm ishine kirip algan. Onin járdemshileri kletkani jipek arqanlar menen ildirgen, soň kletkaga elektr zaryadlari berilgen. Kletkanm ishindegi elektroskop kletkanm zaryadlamwin sezbegen. Demek, metali kletka ishinde elektr maydam payda bolmaydi (20-súwret). Búgingi kúnde bul qúrilmanin birneshe túrleri bar (21-súwret).

Faradey ótkergen bul tájiriybe de ótkizgishtiň ishinde zaryad bolmaytugmin, elektr zaryadlari tek ótkizgishtiň beti boylap jaylasiwin dálilledi. Bul qubilistan ámeliyatta ken paydalamladi, misáli joqari kernewli elektr tarmaqlari menen isleytuginlar ushm polat hám mís talshiqli arnawli kiyimler tigiledi. Miňlap kilometrlerge jetkerip berilgen elektr tarmaqlari, hátte olar tarmaqtan ajiralgan bolgamnda da kóp mugdardagi zaryadlar toplamwi múmkin. Kiyimler bolsa, adamlardi elektrleniwden saqlaydi.

Mazmuni.
Kirisiw.
I BAP. ELEKTR ZARYADÍ. ELEKTR MAYDANÍ.
1-§. Denelerdin elektrleniwi.
2-§. Elektr zaryad.
3-§. Zaryadlardin óz ara tásiri. Kulon nizami.
4-§. Máseleler sheshiw.
5-§. Elektr maydani.
6-§. Ótkizgishlerde elektr zaryadlarinin bólistiriliwi.
7-§. Máseleler sheshiw.
8-§. Tábiyattagi elektr qubilislar.
I bapti tákirarlaw ushin test sorawlari.
I bap boyinsha áhmiyetli juwmaqlar.
II ВАР. ELEKTR TOGI.
9-§. Elektr togi haqqinda túsinik.
10-§. Tok derekleri.
11-§.  Elektr kernewi hám oni ólshew.
12-§. Tok kúshi hám oni ólshew.
13-§. Máseleler sheshiw.
14-§. Laboratoriya jumisi. Elektr shinjirin jiynaw, onin túrli bóleklerindegi tok kúshin hám kernewin ólshew.
15-§. Elektr qarsiligi.
16-§. Rezistorlar. Reostatlar. Potenciometrler.
17-§. Shmjirdin bir bólegi ushin Om nizami.
18-§. Máseleler sheshiw.
19-§. Laboratoriya jumisi. Om mzamin úyreniw.
20-§. Ámeliy shinigiw. Reostat járdeminde tok kúshin tártiplestiriw.
21-§. Tutiniwshilardi izbe-iz tutastiriw.
22-§. Tutimwshilardi parallel tutastiriw.
23-§. Ameliy shimgiw. Tok dereklerin tutastiriw.
24-§. Laboratoriyaliq jumis. Otkizgishlerdin izbe-iz hám parallel jalgamwin úyreniw.
25-§. Tutimwshilardi aralas tutastinw (Oz betinshe oqiw ushin).
26-§. Máseleler sheshiw.
27-§. Elektr siyimliligi. Kondensatorlar.
28-§. Kondensatorlardi parallel hám izbe-iz jalgaw.
29-§. Máseleler sheshiw.
II baptí tákirarlaw ushín test tapsirmalari.
II bap boyínsha áhmiyetli juwmaqlar.
III ВАР. ELEKTR TOGÍNÍŇ JUMÍSÍ HÁM QUWATLÍLÍGÍ.
30-§. Elektr toginin jumisi.
31-§. Elektr toginin quwatliligi.
32-§. Máseleler sheshiw.
33-§. Laboratoriya jumisi. Tutmiwshi (lampochka)nin elektr
quwatliligin aniqlaw.
34-§. Elektr toginin tásirinde ótkizgishlerdin qiziwi.
35-§. Máseleler sheshiw.
36-§. Djoul-Lenc mzaminm ámelde qollamliwi.
37-§. Xojaliqlardagi elektr shinjirlar hám jalganiwlar.
38-§. Elektr qáwipsizlik ilajlan.
39-§. Máseleler sheshiw.
III bapti tákirarlaw ushin test tapsirmalan.
III bap boyinsha áhmiyetli juwmaqlar.
IV BAP. HÁR QÍYLÍ ORTALÍQTAGI ELEKTR TOGÍ.
40-§. Metallarda elektr togi.
41-§. Suyiqliqta elektr togi.
42-§. Elektroliz. Faradeydin birinshi nížami.
43-§. Faradiydin ekinshi nizami.
44-§. Máseleler sheshiw.
45-§. Elektrolizden turmista hám texnikada paydalaniw.
46-§. Vakuumda elektr togi.
47-§. Gazlerdegi elektr togi.
48-§. Elektr razyadlarinin túrleri hám olardan paydalaniw.
IV bapti tákirarlaw ushin test tapsirmalari.
IV bap boyinsha áhmiyetli juwmaqlar.
V ВАР. MAGNIT MAYDANÍ.
49-§. Magnit maydani. Turaqli magnit hám onin polyuslari.
50-§. Magnit maydanin xarakterlewshi parametrler.
51-§.  Jerdin magnit maydani.
52-§. Toktiň magnit maydani.
53-§. Magnit maydanmň tokli ótkizgishke tásiri.
54-§. Máseleler sheshiw.
55-§. Bir tekli magnit maydanda tokli ramkanin aylanba qozgalisi.
56-§. Magnit maydanda zaryadli bólekshenin qozgalisi.
57-§. Elektromagnitler. Elektromagnitli rele.
58-§. Laboratoriyaliq jumis. Eň ápiwayi elektromagnitti jiynaw hám onin islewin úyreniw.
59-§. Turaqli tok elektr dvigateli.
60-§. Máseleler sheshiw.
V bapti tákirarlaw ushín test tapsirmalari.
V bap boyinsha áhmiyetli juwmaqlar.
Shimgiwlardin juwaplari.
Baplardí tákirarlaw ushín test tapsírmalaríníň juwaplarí.
Paydalanílgan ádebiyatlar.



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Fizika, 8 klas, Habibullayev P., 2019 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Теги: учебник на каракалпакском языке :: физика :: Habibullayev :: 8 класс