Зоология, 7 класс, Мавланов О., 2017

Зоология, 7 класс, Мавланов О., 2017.

Учебник по зоологии для 7 класса на киргизском языке.

  Сен Өбекстаныбыздын көрөгөч көзү, жаркыраган келечегисиң. Биология сени туркун-тумөн жаныбарлар дуйнөсунө алып кирет. Ал сага жаныбарлардын тузулушу жана жашоосу жөнундө билим берет. Сени актиедуу билим алууга жана өз алдынча ой жүгүртүугө уйрөтөт. Сен аны кунт коюп окусаң, жаныбарлардын жашоо-тиричилиги жөнундө көптөгөн нерселерди билип аласың. Билгендериң болсо сага келечекте кесип тандоодо жардам берет. Өсумдуктөр жана жаныбарлар дуйнөсун мыкты билген адам аны суйөт жана аздектейт.
Илимдин чокуларын карай тарткан сапарың байсалдуу болсун!




Жаныбарлардын өсүмдүктөргө окшоштугу, алардан айырмасы.
Жаныбарлардын организми да өсүмдүктөр сыяктуу клеткалардан түзүлгөн. Клеткалар клетка мембранасынан (кабыгы), анын ичиндеги цитоплазмада жайлашкан вакуолдордон, башка органо-иддерден жана ядродон турат. Жаныбарлар менен өсүмдүктөр клеткаларынын химиялык курамы да окшош келет. Ошону менен бирге жаныбарлардын клеткасы кабыгынын жука болушу, жашыл түс берген хлоропласттардын болбостугу менен өсүмдүктөрдөн айырмаланат. Жаныбарлар фотосинтез кыла алышпайт; өсүмдүктөр пайда кылган органикалык заттар менен азыктанышат. Бирок бир клеткалуу жаныбарлардын арасында өсүмдүктөр сыяктуу фотосинтез кылуу касиетине ээ болгон түрлөрү да бар.

Көптөгөн жаныбарлардын атайын кыймыл органдары болот, бирок отурак жашаган жана мите жаныбарлар аракеттенбейт. Өсүмдүктөрдүн ичинен хламидоманаданын шапалакчаларынын жардамында активдүү аракеттенгенин билесиң.

Ткандар жана органдар. Коп клеткалуу жаныбарлардын организми түрдүү милдеттерди аткарган клеткалардан турат. Клеткалар тоголок, куб сымал, ийик сымал, жылдыз сымал, кирпиктүү жана башка формаларда болушу мүмкүн (2-сүрөт). Бири-бирине окшош түзүл-гөн жана бирдей милдетти аткарган клеткалар ткандарды, ткандар болсо органдарды түзөт. Бир клеткалуу жана төмөн түзүлүштөгү коп клеткалуу жаныбарлардын организминде ткандар менен органдары өрчүбөгөн.

МАЗМУНУ.
Алгы сөз.
1 ГЛАВА. Жаныбарлар дүйнөсү жөнүндө жалпы маалымат.
1-§. Зоология предметы жана анын милдеттери.
2-§. Жаныбарлар организминин түзүлүшү, алардын классификациялоо.
2 ГЛАВА. Бир клеткалуулар, же эң жөнөкөй жаныбарлар.
3-§. Жалган буттуулар классы.
4-§. Шапалакгуулар классы.
5-§. Инфузориялар жана споралуулар классы.
1-лабораториялык машыгуу. Туфельканын түзүлүшү, кыймылы жана дүүлүгүшү.
3 ГЛАВА. Көп клеткалуу жаныбарлар: ичеги-көңдөйлүүлөр тиби.
6-§. Гидроиддик полиптер классы: тузсуз суу гидрасы.
7-§. Деңиз ичеги-көңдөйлүүлөрү.
4 ГЛАВА. Жалпак жана жумуру курттар типтери.
8-§. Жалпак курттар тиби: кирпикчелүү курттар классы.
9-§. Жалпак курттар тиби: соргучтуулар классы жана тасма сымал курттар.
10-§. Жумуру курттар тиби: киши аскаридасы.
11-§. Мите курттардын коп түрдүүлүгү.
5 ГЛАВА. Муунактуу курттар тиби.
12-§. Сөөлжандын тышкы түзүлүшү, нерв системасы жана өрчүшү.
13-§. Сөөлжандын ички түзүлүшү.
2-лабораториялык машыгуу. Сөөлжандын тышкы түзүлүшү жана рефлекс пайда кылышы.
6 ГЛАВА. Моллюскалар тиби.
14-§. Курсак буттуу моллюскалар классы.
15-§. Кош капкалуу жана баш буттуу моллюскалар класстары.
7 ГЛАВА. Муунак буттуулар тиби.
7.1. Рак сымалдар классы.
16-§. Дарыя рагьшьш тышкы түзүлүшү жана көбөйүшү.
17-§. Дарыя рагьшьш ички түзүлүшү.
7.2. Жөргөмүш сымалдар классы.
18-§. Ала жөргөмүиггүн түзүлүшү жана жашоосу.
19-§. Жөргөмүш сымалдардын көп түрдүүлүгү.
7.3. Курт-кумурслар классы.
20-§. Жашыл жалтырак коңуздун тышкы түзүлүшү.
21-§. Жашыл коңуздун ички түзүлүшү.
3-лабораториялык машыгуу. Курт-кумурскалардын тышкы түзүлүшү.
22-§. Курт-кумурскалардын көбөйүшү, өрчүшү.
23-§. Толук өзгөрбөй өрчүгөн курт-кумурскалар.
24-§. Толук өзгөрүп өрчүгөн курт-кумурскалар: кабырчык канаттар түркүмү.
25-§. Жаргак канаттар түркүмү: бал аарылар.
26-§. Кош канаттар түркүмү.
27-§. Курт-кумурскалардын келип чыгышы жана мааниси.
8 ГЛАВА. Хордалуулар тиби.
28-§. Ланцетник — төмөнкү түзүлүштүү хордалуу жаныбар.
8.1. Балыктар.
29-§. Тышкы түзүлүшү, скелеты, сүзгүч тарсылдагы.
4-лабораториялык машыгуу. Балыктардын тышкы түзүлүшү жана кыймыл-аракети.
30-§. Балыктардын ички түзүлүшү.
31-§. Нерв системасы жана сезүү органдары.
32-§. Балыктардын көбөйүшү жана өрчүшү.
33-§. Балыктардын көп түрдүүлүгү: кемирчектүү балыктар классы.
34-§. Сөөктүү балыктар классы: негизги системалык топтору жана мааниси.
8.2. Жерде-сууда жашоочулар классы.
35-§. Суу бакасынын тышкы түзүлүшү, скелеты.
36-§. Баканын ички түзүлүшү.
37-§. Жерде-сууда жашоочулардын көбөйүшү, өрчүшү жана коп түрдүүлүгү.
8.3. Сойлоп жүрүүчүлөр классы.
38-§. Шамдагай кескелдириктин түзүлүшү, көбөйүшү жана өрчүшү.
3 9-§. Сойлоп жүрүүчүл ордүн коп түрдүүлүгү: кабырчыктуулар түркүмү.
40-§. Таш бакалар,крокодилдер түркүмдөрү.
8.4. Канаттуулар классы.
41-§. Кок көгүчкөндүн тышкы түзүлүшү.
42-§. Кок когүчкондүн скелети, булчундары.
5-лабораториялык машыгуу. Канаттуулардын тышкы түзүлүшү жана куш жүндөрү.
43-§. Канаттуулардын ички түзүлүшү жана сезүү органдары.
44-§. Канаттуулардын кобойүшү, орчүшү жана келип чыгышы.
45-§. Канаттуулардын сезондук кубулуштарга ылайыкташуусу.
46-§. Канаттуулардын коп түрдүүлүгү: оазис жана чол канаттуулары.
47-§. Суу жана жээк канаттуулары.
48-§. Жырткыч канаттуулар.
49-§. Канаттуулар чарбасы.
8.5. Сүт эмүүчүлөр классы.
50-§. Бакма иттин тышкы түзүлүшү, скелети жана булчуңдары.
51-§. Иттин ички түзүлүшү.
52-§. Сүт эмүүчүлөрдүн көбөйүшү, өрчүшү жана келип чыгышы.
53-§. Сүт эмүүчүлөрдүн түрлөрү: жумуртка туучулар, баштыкчалуулар, тондуулар.
54-§. Колканаттар жана кемирүүчүлөр түркүмдөрү.
55-§. Жырткыч сүт эмүүчүлөр түркүмү.
56-§. Деңиз сүт эмүүчүлөрү: калак буттуулар жана кит сымалдар түркүмдөрү.
57-§. Туяктуу сүт эмүүчүлөр.
58-§. Приматтар түркүмү. Сүт эмүүчүлөрдүн мааниси.
59-§. Сүт эмүүчүлөр классындагы айыл чарба жаныбарлары.
Табышмактардын жооптору.
Зоология терминдеринин көрсөткүчү.



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Зоология, 7 класс, Мавланов О., 2017 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Теги: учебник на киргизском языке :: зоология :: Мавланов :: 7 класс