Himiýa, 7 synp, Askarow I., Gopirow K., Azamatowa D., 2022

Himiýa, 7 synp, Askarow I., Gopirow K., Azamatowa D., 2022.

Учебник по химии для 7 класса на туркменском языке.

   Bu okuw ýylynda Siz birinji gezek ajaýyp predmet – himiýa bilen tanyş bolýarsyňyz. Himiýa «täsin öwrülişikler senagaty» diýip hem atlandyrylýar. Bu tebigatda duş gelmeýän metallary sintezlemek mümkinçiligini berýär, olar ähli görnüşdäki maşynlar we gurulmalary işläp çykarmakda, öý-jaý gurmakda, egin-eşik we aýakgap işläp çykarmakda peýdalan ylýar.
Himiýa biziň daş-töweregimizde: näme iş etsek hem, elimizde näme bolmasyn, hemme ýerde dürli maddalaryň üýtgemegi, ýagny himiki reaksiýalara gabat geleris.




Laboratoriýa ştatiwiniň gurluşy.
Ştatiw – himiki teribeleri geçirmekde gerek bolýan esasy enjam. Ol esas we sterženden ybarat, steržen gysgyçlaryň kömeginde her hili halkalar, tutawaç we beýleki dürli enjamlar berkidilýär.

Esasdaky mahsus deşijege steržen towlap berkidilýär. Steržen ahyryna çenli esasyň deşijegine towlap girkizilen we berkidilen bolmaly.

Suratda ştatiw üçin ýörite gurallardan 5 sanysy teswirlenen. Ondan 1-nji gum , suw hammamy, ol dürli gaýnamak tempraturasynda suwuklygy haýdamak, dürli ýagdaýda barýan reaksiýalary geçirmek üçin; 2-nji halkaly tutawaç, ol dürli ölçegdäki düýbi togalak kolbalary we keramik käseleri tutmak üçin; 3-nji asbest torly esas, ol düýbi ýassy, konus şekilli kolbalar, stakanlar, keramik käseleri gyzdyrmak üçin; 4-nji tutgyç ol probirkalar, sowadyjylary gysyp tutumak üçin; 5-nji ilgek, ol dürli rezin şlaň we başga kömekçi bölekleri berkidip goýmak üçin niýetlenen.

MAZMUNY.
I BAP. MADDALAR.
1.1. Himiýa predmeti we onuň wezipeleri.
1.2. Madda we onuň häsiýetleri.
1.3. Amaly iş: Himiýa otagynda enjamlar bilen işlemekde zähmet howpsuzlyk kadalary bilen tanyşmak.
1.4. Amaly iş: Laboratoriýa ştatiwi, spirt çyrasy, gaz gorelkalary, elektr gyzdyrgyç bilen işlemek.
1.5. Arassa madda we garyndylar.
1.6. Amaly iş: Garyndylaryň düzüminden arassa maddany bölüp almak (hapalanan nahar duzuny arassalamak).
1.7. Maddalaryň agregat ýagdaýynyň üýtgemegi.
1.8. Fiziki wa himiki hadysalar.
1.9. Amaly iş: Gündelik durmuşda, oba-hojalygynda ýüze çykýan himiki prosesleri gözegçilik etmek we häsiýetnama bermek.
1.10. Berkidiji sapak.
II BAP. HIMIKI ELEMENT, HIMIKI BELGI.
2.1. Atom.
2.2. Atom we onuň gurluşy, proton, neýtron we elektronlar.
2.3. Himiki element. Himiki belgi.
2.4. Himiki elementiň otnositel atom massasy.
2.5. Izotoplar. Izobarlar. Izotonlar.
2.6. Himiki formula. Walentlik.
2.7. Molekula. Molekulýar massa.
2. 8. Sada we çylşyrymly maddalar.
2. 9. Madda mukdary. Awogadro hemişeligi. Maddanyň molýar massasy.
2.10.Walentlige degişli gönükme çözmek.
2.11. Amaly iş. Himiki formulalar esasynda hasaplamaga degişli meseleler çözmek.
2.12. Himiki reaksiýalaryň deňlemelerini düzmek.
2.13. Himiki reaksiýalaryň deňlemelerini düzmäge degişli gönükmeler işlemek.
2.14. Berkidiji sapak.
III BAP. PERIODIKI JEDWEL.
3.1. Himiki elementleriň häsiýetnamasy.
3.2. Himiki elementleriň tebigy maşgalalary.
3.3. Himiki elementler periodiki jedweli.
3.4. Berkidiji sapak.
IV BAP. HOWA. ÝANMA REAKSIÝASY.
4.1. Howa we onuň düzümi.
4.2. Howanyň hapalanmagyna täsir edýän faktorlar.
4.3. Kislorodyň umumy häsiýetnamasy.
4.4. Kislorodyň fiziki häsiýetleri, alnyşy we ulanylyşy.
4.5. Kislorodyň himiki häsiýetleri.
4.6. Ýanmak.
4.7. Amaly iş: Ýalnyň gurluşy we maddalaryň kislorodda ýanmagy.
4.8. Ozon we onuň ulanylyşy.
4.9. Kislorod we ozonyň biologik ähmiýeti.
4.10. Oksidler.
4.11. Berkidiji sapak.
V BAP. WODOROD.
5.1. Wodorod.
5.2. Amaly iş: Wodorod almak we onuň häsiýetleri bilen tanyşmak.
5.3. Wodorodyň häsiýetleri we peýdalanylyşy.
5.4. Kislotalar.
5.5. Amaly iş: Kislotalaryň alnyşy we häsiýetleri.
5.6. Amaly iş: Kislotalaryň metallar bilen özara täsiri.
5.7. Kislotaly ýagyşlar.
5.8. Berkidiji sapak.
VI BAP. SUW.
6.1. Suwuň düzümi.
6.2. Suwuň agregat ýagdaýlary we tebigatda aýlanyşy.
6.3. Amaly iş: Suwuň fiziki häsiýetleri.
6.4. Suwuň himiki häsiýetleri.
6.5. Amaly iş: Suwuň oksidler bilen özara täsiri.
6.6. Neýtrallaşma reaksiýalary.
6.7. Suwuň hapalanmagy we ony arassalamagyň usullary.
6.8. Meseleler çözmek.
6.9. Berkidiji sapak.
VII BAP. YNSAN ORGANIZMINDÄKI HIMIKI ELEMENTLER WE BIRLEŞMELER.
7.1. Janly organizmlerdäki himiki elementler we olaryň ähmiýeti.
7.2. Beloklar. Ýaglar. Uglewodlar.
7.3. Witaminler.
7.4. Minerallaryň ynsan durmuşyndaky ähmiýeti.
7.5. Amaly iş. Almanyň düzümini anyklamak.
VIII BAP. PEÝDALY GAZYLMALAR.
8.1. Geologik himiki birleşmeler.
8.2. Özbegistanda peýdaly gazylmalar we känler.
8.3. Peýdaly gazylmalary işläp çykarmakda ekologik aspektler.
8.4. Amaly iş. Ekologik yzy kemeltmek.



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Himiýa, 7 synp, Askarow I., Gopirow K., Azamatowa D., 2022 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Теги: учебник на туркменском языке :: химия :: Askarow :: Gopirow :: Azamatowa :: 7 класс