химия

Himiýa, 10 synp, Ismatow I., Azamatowa D., Mominjanow M., 2022.

Учебник по химии для 10 класса на туркменском языке.

   Bu ýyl himiýanyň ähmiýetli bolan bölümi - organiki himiýany öwrenýärsiňiz. Organiki himiýa himiýa ylmy we önümçiligiň ýokary depginde ösýän pudagy hasaplanýar. Häzirki wagtda birnäçe milliondan gowrak organiki birleşmeler bolup, olar arasynda bu güne çenli janly tebigatda duş gelmeýän maddalar bar. Bu maddalary almak himiýa alymlarynyň ylmy işjeňligi netijesidir.
Organiki maddalar Ýerdäki ýaşaýşyň maddy esasy hasaplanýar. Her bir janly organizmde onlap organiki birleşmeler: beloklar, lipidler, uglewodlar, nuklein kislotalar ýaly kompleksler, organizmiň ýaşaýyş işjeňligini üpjün edýän hemişelik üýtgeşmelerde bolan gormonlar, witaminler bar.

Кимиё, 10 синф, Исматов И., Азаматова Д., Мӯминҷонов M., 2022.

Учебник по химии для 10 класса на таджикском языке.

   Имсол Шумо муҳимтарин соҳаи кимиё – кимиёи органикиро меомӯзед. Кимиёи органикӣ як соҳаи босуръат инкишофёбандаи илми кимиё ва истеҳсолот мебошад. Дар айни замон зиёда аз якчанд миллион пайвастаҳои органикӣ мавҷуданд, ки дар байни онҳо моддаҳое ҳастанд, ки то имрӯз дар табиати зинда пайдо нашудаанд. Гирифтани ин моддаҳо натиҷаи фаъолияти илмии кимиёгарон мебошад.
Моддаи органикӣ барандаи моддии ҳаёт дар рӯи Замин мебошад. Дар ҳар як организми зинда даҳҳо пайвастаҳои органикӣ: комплексҳои сафеда, липидҳо, карбогидратҳо, кислотаҳои нуклеинҳо, гормонҳо ва витаминҳо мавҷуданд, ки барои таъмини фаъолияти ҳаётии организм доимо тағйир меёбанд. Ин тағйиротҳо мувофиқи қонунҳое ба амал меоянд, ки хосиятҳои синфҳои гуногуни пайвастаҳои органикиро муайян мекунанд.

Химия, 10 сынып, Исматов И., Азаматова Д., Муминжонов M., 2022.

Учебник по химии для 10 класса на казахском языке.

   Осы жылы сен химияның ең маңызды бөлімін – органикалық химияны үйренесің. Органикалық химия пәні – химия ғылымы мен өндірісінің тез дамып келе жатқан саласы. Қазіргі уақытта бірнеше миллионнан астам органикалық қосылыстар бар, олардың арасында жабайы табиғатта әлі ашылмаған заттар бар. Бұл заттарды алу химиктердің ғылыми жұмыстарының нәтижесі болып табылады.
Органикалық заттар – жер бетіндегі тіршіліктің материалдық тасымалдаушысы. Әрбір тірі организмде ондаған органикалық қосылыстар: ақуыздар, липидтер, көмірсулар, нуклеин қышқылдары, организмнің тіршілік әрекетін қамтамасыз ететін тұрақты өзгерісте болатын гормондар, дәрумендер бар.

Химия, 10 класс, Исматов И., Азаматова Д., Момунжанов M., 2022.

Учебник по химии для 10 класса на киргизском языке.

   Быйыл химиянын эң маанилүү болгон бөлүмү – органикалык химияны үйрөнөсүңөр. Органикалык химия, химия предмети жана өндүрүштүн ылдам өнүгүп жаткан тармагы болуп эсептелет. Азыркы убакытта бир нече миллиондон ашуун органикалык бирикмелер бар болуп, алардын арасында бүгүнкү күнгө чейин жандуу жаратылышта табылбаган заттар да бар. Ушул заттарды алуу химиктердин илимий иш-аракетинин натыйжасы болуп саналат.
Органикалык заттар жердеги жашоонун материалдык ташуучусу эсептелинет. Ар бир тирүү организмде ондогон органикалык бирикмелер: белоктор, липиддер, углеводдор, нуклеин кислоталары сыяктуу комплекстер, организмдин турмуштук жөндөмдүүлүгүн камсыздоочу туруктуу өзгөрүүлөрдө болгон гормондор, витаминдер бар.

Ximiya, 10 klas, Ismatov Sh., Azamatova D., Móminjanov M., 2022.

Учебник по химии для 10 класса на каракалпакском языке.

   Usı jıl ximiyanıń eń áhmiyetli bolǵan bólimi-organikalıq ximiyanı úyrenesiz. Organikalıq ximiya ximiya páni hám islep shıǵarıwdıń jedel rawajlanıp atırǵan tarawı bolıp esaplanadı. Házirgi waqıtta bir neshe millionnan artıq organikalıq
birikpeler bar bolıp, olar arasında házirgi kúnge shekem tiri tábiyatta tabılmaǵan zatlar bar. Usı zatlardı alıw ximiklerdiń ilimiy iskerligi nátiyjesi bolıp tabıladı.

Kимиё, 7 синф, Aсқаров И.Р., Ғафуров К., 2022.

Учебник по химии для 7 класса на таджикском языке.

   Дар ин соли хониш Шумо аввалин маротиба бо фанни аҷоиб – кимиё шинос шуданро сар мекунед. Kимиё “саноати тағйиротҳои мӯъҷизавӣ” ҳам номида мешавад. Ин имконияти ҳосил кардани материалҳои дар табиат мавҷуд набударо медиҳад, онҳо дар истеҳсоли ҳамаи намудҳои мошинаҳо ва дастгоҳҳо, дар сохтани хонаву ҷой, сару либос вa истеҳсоли пойафзол истифода бурда мешаванд.
Kимиё дар гирду атрофи мо ҳаст: чӣ кор кунем ҳам, дaр дастамон чизе набошад, дар ҳама ҷой тағйирёбии моддаҳои гуногун, яъне реаксияҳои кимиёвӣ ҳамроҳ мешавад.
Баъд аз омӯхтани китоби дарсии мазкур таърихи кашф карда шудани элементҳои кимиёвии муҳимтарин ва номҳои онҳо, афсонаҳои вобаста ба онҳоро дониста мегиред. Бо саҳифаҳои ҳаёт ва кашфиётҳои кимиёгарони номдор шинос мешавед.

Химия, 7 класс, Aскаров И., Гапиров К., 2022.

Учебник по химии для 7 класса на киргизском языке.

   Бул окуу жылында сен ажайып предмет – химия менен тааныша баштайсың. Химия “ажайып өзгөрүүлөр өнөр жайы” деп да аталат. Ал табиятта болбогон материалдарды синтездөө мүмкүнчүлүгүн берет, алар бардык түрдөгү машиналар менен курулмаларды өндүрүүдө, турак жай курууда, кийим-кече жана бут кийим өндүрүүдө колдонулат. Химия биздин айланабызда: эмне жасабайлы, колубузда эмне болбосун, бардык жерде ар түрдүү заттардын өзгөрүшүнө, башкача айтканда химиялык реакцияларга шерик болот.
Бұл оқулықты оқып-үйренгеннен кейін Сен ең маңызды химиялық элементтердің ашылу тарихын және олардың аттарын, оларға қатысты аңыздарды біліп аласың. Сен танымал химиктердің өмір парақтарымен және олар ашқан жаңалықтармен танысасың.
Ушул окуу китебин үйрөнгөнүңдөн кийин эң маанилүү химиялык элементтердин ачылуу тарыхын жана алардын аттарын, алар менен байланыштуу уламыштарды билип аласың. Белгилүү химиктердин өмүр жолу жана ачылыштары менен таанышасың.

Химия, 7 сынып, Асқаров И., Гафуров К., 2022.

Учебник по химии для 7 класса на казахском языке.

   Үстіміздегі оқу жылында Сендер алғаш рет тамаша пәнмен – химиямен таныса бастайсыңдар. Бұл пән “таңғажайып өзгерістер өнеркәсібі” деп те аталады. Ол табиғатта болмаған материалдарды синтездеу мүмкіндігін береді. Өз кезегінде ондай материал дар барша түрдегі машиналар мен қондырғыларды өндіруде, үй-жай құрылысында, киім-кешек және аяқ киім өндірісінде қолданылады.
Химия біздің айналамызда: не істесек те, қолымызға не алсақ та, барлық жерде сан түрлі заттардың өзгеруі, яғни химиялық реакциялар серік болады.
Бұл оқулықты оқып-үйренгеннен кейін Сен ең маңызды химиялық элементтердің ашылу тарихын және олардың аттарын, оларға қатысты аңыздарды біліп аласың. Сен танымал химиктердің өмір парақтарымен және олар ашқан жаңалықтармен танысасың.