белорусский язык

Беларуская мова, 9 клас, Валочка Г.М., Васюковіч Л.С., 2019.

Фрагмент из книги:
Пад сінтаксічнымі сінонімамі разумеюцца розныя па будове, але блізкія па сэнсе сінтаксічныя адзінкі. Прыклады сінтаксічных сінонімаў:
а) сінонімы-словазлучэнні: варэнне са сліў — слівавае варэнне;
б) сінонімы — розныя віды двухсастаўных сказаў: Хто не любіць глядзець мультфільмы?! — Усе любяць глядзець мультфільмы;
в) сінонімы — простыя і складаныя сказы: Пачутае ўразіла мяне. — Тое, што я пачуў, мяне ўразіла;
г) сінонімы — дзеепрыметнікавыя, дзеепрыслоўныя звароты і даданыя часткі складаных сказаў: Вывучыўшы ўрокі, Марына вырашыла дапамагчы маці прыгатаваць вячэру. — Калі Марына вывучыла ўрокі, яна вырашыла дапамагчы маці прыгатаваць вячэру.

Беларуская мова, 3 клас, Часть 2, Свірыдзенка В.І., 2017.

Фрагмент из книги:
Раніцай неба цёмныя хмары аблажылі. Дожджык зацерусіў. Сядзіць Міхаська ля акна, глядзіць, як па двары празрыстымі ножкамі дождж танцуе, і ледзь не плача.
Дзед убачыў, што ўнук замаркоціўся, падышоў да яго і кажа:
— Не хвалюйся, унучак. Цёплы дожджык вясною ніколі не шкодзіць. Траўка хутчэй расці пачне. Ведаеш, як гавораць пра такую пару года?
Два дажджы ў маі — і не дбай аб ураджаі. А грыбы нікуды ад нас не падзенуцца, толькі яшчэ больш падрастуць.

Беларуская мова, 8 класс, Бадзевіч З.І., Саматыя І.М., 2020.

Фрагмент из книги:
Вучэбны дапаможнік, які вы трымаеце ў руках, мае назву «Бе-ларуская мова». Мова — складаная шматузроўневая з’ява. Вы ўжо ведаеце такія яе адзіпкі, як гук, што вывучаўся ў раздзеле «Фане-тыка», слова, што вывучалася ў раздзелах «Лексіка», «Словаўтва-рэнне», «Марфалогія».
Вядома вам і тое, што мова — тэта агульназразумелы для ўсіх людзей, якія ёю карыстаюцца, сродак зносін, захавання інфармацыі і перадачы ведаў. Маўленне — вопыт (практыка) ужывання моўных сродкаў (слоў, выказванняў, стыляў) у працэсе зносін, абмену думкам!. Ступень валодання мовай залежыць ад таго, як размаўляюць вакол, ад адносін чалавека да роднай мовы, ад узроўню яго адука-ванасці, працоўнай дзейнасці, інтарэсаў і інш.

Беларуская мова, 7 класс, Валочка Г.М., Зелянко В.У., Язерская  С.А., 2020.

Фрагмент из книги:
БМоўная норма — гэта агульнапрынятае ўжыванне моўных сродкаў. Нормы бываюць арфаэпічныя, акцэнталагічныя, словаўтваральныя, лексічныя, марфалагічныя, сінтаксічныя, стылі стыч ныя, арфаграфічныя і пунктуацыйныя.

Беларуская мова, 6 класс, Валочка Г.М., Зелянко В.У., Мартынкевіч С.В., Якуба С.М., 2019.

Фрагмент из книги:
Беларуская мова — тэта нацыянальная мова беларускага народа. Нацыянальная мова — мова, якая з’яўляецца сродкам пісьмовых і вусных зносін нацыі.
Як іншыя нацыянальныя мовы, сучасная беларуская мова выступав ў дзвюх разнавіднасцях: літаратурнай і народна-дыялектнай. Кожная з гэтых разнавіднасцей мае свае сферы ўжывання і свае формы бытавання. Мясцовыя гаворкі тэрытарыяльна і функцыянальна абмежаваны. Яны існуюць у вуснай форме і выкарыстоўваюцца пераважна як сродак зносін сярод сельскіх жыхароў.

Беларуская мова, 5 класс, Частка 2, Валочка Г.М., Зелянко В.У., Мартынкевіч С.В., Якуба С.М., 2019.

Фрагмент из книги:
Можна сцвярджаць, што першыя навуковыя веды, якія свядома набывае чалавек, звязаны з гукавым ладам мовы. Ужо ў першыя месяцы жыцця дзіця ўважліва прыслухоўваец-ца да маўлення дарослых. Перш чым засвоіць асобныя словы і фразы, яно ўпэўнена адрознівае інтанацыю. Малы супакой-ваецца, калі чуе разважныя словы, кідаецца ў плач ад гучна-га голасу. Немаўляты яшчэ самі не могуць размаўляць, але вельмі рана пачынаюць разумець мову.
Наступныя крокі на шляху да ведаў таксама звязаны з авалоданнем гукавым ладам мовы. Вельмі хутка ў малога ўзнікае жаданне не толькі моўчкі слухаць бацькоў, але і самому выказацца: паклікаць маму, папрасіцца на рукі да таты, адмовіцца ад кашы.

Беларуская мова, 5 класс, Частка 1, Валочка Г.М., Зелянко В.У., Мартынкевіч С.В., Якуба С.М., 2019.

Фрагмент из книги:
Людзі не могуць існаваць без мовы. Няма ні аднаго віду дзейнасці чалавека, дзе б ні выкарыстоўвалася мова. З дапамогай мовы людзі пазнаюць навакольны свет, выказваюць свае думкі, пачуцці, перажыванні, дзеляцца вопытам працоўнай дзейнасці. Ні авалодаць ведамі, ні нават думаць нельга без мовы. Яна дазваляе нам чытаць і разумець кнігі, слухаць і засвойваць тое, што гавораць і пішуць, размаўляць і абменьвацца думкамі з сябрамі, бацькамі, настаўнікамі, знаёмымі і незнаёмымі.

Беларуская мова, 4 класс, Частка 2, Свірыдзенка В.І., 2018.

Фрагмент из книги:
Птушак, што застаюцца зімаваць у Беларусі, зусім няшмат.
Сарока-белабока жыве ў лесе і ў горадзе. Яна любіць патрашчаць там і тут. А вось рознакаляровая сойка з блакітным пер’ем на крылах не любіць паказвацца людзям на вочы.
Сапраўдным каралём яловага лесу з’яўляецца крыжа дзюб. Невялікая чырвоная птушка мае моцную дзюбу. Палавіны дзюбы на канцы перакрыжоўваюцца. Галоўная ежа крыжадзюбаў — насенне елак і сосен. Крыжадзюбіха пачынае выседжваць птушанят у маразы.