учебник по белорусскому языку

Беларуская мова, 6 класс, Валочка Г.М., Зелянко В.У., Мартынкевіч С.В., Якуба С.М., 2019.

Фрагмент из книги:
Беларуская мова — тэта нацыянальная мова беларускага народа. Нацыянальная мова — мова, якая з’яўляецца сродкам пісьмовых і вусных зносін нацыі.
Як іншыя нацыянальныя мовы, сучасная беларуская мова выступав ў дзвюх разнавіднасцях: літаратурнай і народна-дыялектнай. Кожная з гэтых разнавіднасцей мае свае сферы ўжывання і свае формы бытавання. Мясцовыя гаворкі тэрытарыяльна і функцыянальна абмежаваны. Яны існуюць у вуснай форме і выкарыстоўваюцца пераважна як сродак зносін сярод сельскіх жыхароў.

Беларуская мова, 5 класс, Частка 2, Валочка Г.М., Зелянко В.У., Мартынкевіч С.В., Якуба С.М., 2019.

Фрагмент из книги:
Можна сцвярджаць, што першыя навуковыя веды, якія свядома набывае чалавек, звязаны з гукавым ладам мовы. Ужо ў першыя месяцы жыцця дзіця ўважліва прыслухоўваец-ца да маўлення дарослых. Перш чым засвоіць асобныя словы і фразы, яно ўпэўнена адрознівае інтанацыю. Малы супакой-ваецца, калі чуе разважныя словы, кідаецца ў плач ад гучна-га голасу. Немаўляты яшчэ самі не могуць размаўляць, але вельмі рана пачынаюць разумець мову.
Наступныя крокі на шляху да ведаў таксама звязаны з авалоданнем гукавым ладам мовы. Вельмі хутка ў малога ўзнікае жаданне не толькі моўчкі слухаць бацькоў, але і самому выказацца: паклікаць маму, папрасіцца на рукі да таты, адмовіцца ад кашы.

Беларуская мова, 5 класс, Частка 1, Валочка Г.М., Зелянко В.У., Мартынкевіч С.В., Якуба С.М., 2019.

Фрагмент из книги:
Людзі не могуць існаваць без мовы. Няма ні аднаго віду дзейнасці чалавека, дзе б ні выкарыстоўвалася мова. З дапамогай мовы людзі пазнаюць навакольны свет, выказваюць свае думкі, пачуцці, перажыванні, дзеляцца вопытам працоўнай дзейнасці. Ні авалодаць ведамі, ні нават думаць нельга без мовы. Яна дазваляе нам чытаць і разумець кнігі, слухаць і засвойваць тое, што гавораць і пішуць, размаўляць і абменьвацца думкамі з сябрамі, бацькамі, настаўнікамі, знаёмымі і незнаёмымі.

Беларуская мова, 4 класс, Частка 2, Свірыдзенка В.І., 2018.

Фрагмент из книги:
Птушак, што застаюцца зімаваць у Беларусі, зусім няшмат.
Сарока-белабока жыве ў лесе і ў горадзе. Яна любіць патрашчаць там і тут. А вось рознакаляровая сойка з блакітным пер’ем на крылах не любіць паказвацца людзям на вочы.
Сапраўдным каралём яловага лесу з’яўляецца крыжа дзюб. Невялікая чырвоная птушка мае моцную дзюбу. Палавіны дзюбы на канцы перакрыжоўваюцца. Галоўная ежа крыжадзюбаў — насенне елак і сосен. Крыжадзюбіха пачынае выседжваць птушанят у маразы.

Беларуская мова, 4 класс, Частка 1, Свірыдзенка В.І., 2018.

Фрагмент из книги:
Першага верасня асабліва ўрачыста гучыць першы званок. Мы пачынаем вучыцца. Вучэнне — праца. Яна заўсёды радасная, бо на кож ным уроку мы даведваемся пра новае і цікавае. Нездарма першы дзень заняткаў абвешчаны Днём ведаў. Гэта свята ўсёй краіны.

Беларуская мова, 10 класс, Валочка Г.М., Васюковіч Л.С., Зелянко В.У., 2021.

Фрагмент из книги:
Мова — найважнейшы сродак зносін (узаемаадносін) паміж людзьмі, бо менавіта праз мову (у параўнанні з іншымі сродкамі — мімікай, жэстамі, музыкай, жывапісам) чалавек найболын поўна выяўляе сябе, свой унутраны свет. Асноўная функцыя мовы — камунікатыўная, або функцыя зносін.
Мова — гэта арганізаваная сістэма лінгвістычных сродкаў. Мова ёсць сістэма знакавая. Кожны моўны знак, як і любы іншы, нясе інфармацыю, мае форму і змест (напрыклад, слова, сказ, тэкст). Моўная сістэма складаецца з мноства адзінак (гу-каў, марфем, слоў, словазлучэнняў, сказаў, тэкстаў) і правіл іх спалучэння. Усе гэтыя элементы моўнай сістэмы знаходзяцца ва ўзаемасувязі і ўтвараюць цэласнае адзінства, сукупнасць лагіч-ных і граматычных сродкаў для выказвання думак і наладжвання ўзаемаадносін паміж людзьмі.

Беларуская мова, 10 класс, Валочка Г.М., Васюковіч Л.С., Зелянко В.У., 2020.

Фрагмент из книги:
Людзі не могуць існаваць без мовы. З яе дапамогай пазнаю´ць навакольны свет, выказваюць свае думкі, пачуцці, перажыванні, дзеляцца вопытам працоўнай дзейнасці. Ні авалодваць ведамі, ні нават думаць нельга без мовы, якая дазваляе нам чытаць і разумець кнігі, слухаць і засвойваць тое, што гавораць іншыя, размаўляць і абменьвацца думкамі з сябрамі, бацькамі, настаўнікамі, знаёмымі і незнаёмымі. Усё гэта адбыва ец ца ў людской супольнасці — грамадстве, у працэсе маўленчай дзейнасці чалавека, якая ўключае ў сябе гаварэнне, успрыманне і разуменне прачытанага (чытанне) ці пачутага (аўдзіраванне), а таксама
пісьмо. Іншымі словамі, мова — гэта сістэма адзінак (словы, грама тычныя формы і інш.), з дапамогай якіх людзі ўступаюць у сура змоўніцтва паміж сабой, г. зн. уключаюцца ў працэс маўленчай дзейнасці.

Беларуская мова, 2 класс, Частка 2, Паўлоўскі І.І., Леўкіна Л.Ф., 2016.

Фрагмент из книги:
Некалькі сказаў, звязаных паміж сабой па сэнсе, называюць тэкстам. У тэксце кожны наступны сказ развівае, працягвае думку папярэдніх.
Асноўная думка тэксту — гэта галоўнае, пра што аўтар хоча сказаць чытачу.