киргизский язык

Байыркы грек жана рим көркөм дөөлөттөрү, Жантаев А.С., 2022.

   Окуу куралында байыркы грек-рим адабияттары тууралуу маалыматтар камтылган. Байыркы грек жана рим адабияттарынын көрүнүктүү авторлорунун чыгармачылыгына басым жасалган. Эмгекти түзүү зарылчылыгы байыркы грек-рим адабияттары боюнча кыргыз тилиндеги окуу куралдары жоктугунан улам жаралган.
Китеп мугалимдерге, студенттерге, магистранттарга, аспиранттарга, докторанттарга жана адабияттын тарыхына кызыккан бардык окурмандарга арналган.
С. Нааматов атындагы Нарын мамлекеттик университетинин Окуу-усулдук кеӊешинин отурумунда талкууланып, ушул университеттин Окумуштуулар кеӊеши басмага сунуш кылган.

Қызықты алгебра, Перельман Я.И., 1960.  

Бұл кітапты алгебра пәнін оқып жаңа үйрене баста-ған адамдарға арналып, оқай әрі түсінікті жазылған оқулық деп қарауға болмайды. Осы серияда жазылған меніқ басқа да шығармаләрым тәрізді, бұл «Қызықты алгебрам» да -— алдымен айтқанда, оқулық құрал емес, тек былайша, еркін оқуға арналған кітап. Бұл кітаптьі оқитын адамдардың алгебрадан шала да болса түсінігі, біразы ұмытылғанымен азды-көпті есте калған білімі болуы қажет.

Грамматика киргизского языка, Выпуск 1, Батманов И.А., 1939.

    Эта работа предназначается в качестве пособия для лиц, преподающих киргизский язык в русской школе (средней и высшей), как и частично предназначается для учителей, преподающих русский язык в киргизской школе, поскольку автор не мыслит себе преподавания русского языка в киргизской школе без сопоставления с особенностями киргизского языка.
Книга эта рассчитана на такой круг читателей, который имеет общеобразовательную подготовку в объеме средней школы и хотя бы в минимальной степени практически знаком с киргизским языком.

Кыргыз тили, 11 класс, Уринбаева Ш., 2018.

Учебник по киргизскому языку для 11 класса на киргизском языке.

   Кыргыз тил илиминин фонетика, орфография, орфоэпия, лексика, морфология, синтаксис, байланыштуу кеп сыяктуу негизги бөлүмдөрү 5—9-класстарда системалуу курс катары жөнөкөйдөн татаалга, жеңилден оорго карай принцибинин негизинде окутулуп келген жана 10-класста ал материалдар бир кыйла терендетилип, кеңейтилген. Ал эми 11-класста «Кыргыз эли колдонгон жазуулар», «Фразеология», «Кыргыз лексикасынын баюу жолдору» өндүү жаңы бөлүмдөр киргизилип, буга чейинки окуучулардын алган илимий-теориялык билимдери бир кыйла терендетилип, кээ бир темаларга окуучулардын оз алдынча ой жүгүртө билүү жөндөмдүүлүгүн арттыруу, тил каражаттарынын таасирдүүлүгүн, образдуулугун терең өздөштүрүү максатын кездеген практикалык иштерге көбүрөөк орун берилди.

Кыргыз тили, 10 класс, Уринбаева Ш., 2017.

Учебник по киргизскому языку для 10 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Тил кандайча пайда болгон? Биздин күнгө чейин кандай процесстерди башынан өткөргөн? Анын өсүп-өнүгүү, баюу жолу кандай? Бул өндүү суроолорду чечмелөө үчүн адам баласынын басып өткөн жолуна кайрылууга туура келет.
Эмгектенүүнүн натыйжасында адам же кече күн өткөрбөстөн, биримдешип, алгачкы эң жөнөкөй эмгек каражаттарын ойлоп табууда, коркунучтуу жаныбарлардын таасиринен коргонууда, биргелешип аң уулоого чыкканда өз ара пикир алышуунун элементтери пайда боло баштаган. Тисшелүү даражада бирин-бири түшүнүүгө аракеттер жасалган. Ымдоо, жамдоо, сүрөт тартуу аркылуу түшү-нүшүп отуруп, бара-бара татаалданган, бир муундуу сөздөрдөн куралган жөнөкөй сөздөрдөн — азыркы пикир алышуунун каражатына, улуттук, мамлекеттик, мамлекет аралык милдет аткаруучу кызматка айланды.

Кыргыз тили, 9 класс, Өмүралиев Б., Юнусалиева А., 2019.

Учебник по киргизскому языку для 9 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Сөз — адамдын маданияты. Адамды адам менен байланыш-тырган — сөз. Сөз — акылман насаатчы, мыкты мугалим. Эл билген улуу эмес, сөз билген улуу. Ошон үчүн элибиз: «Жылуу сөзгө жылан ийнинен чыгат», — деп айтышкан. Демек, сөз баарынын башаты.

Кыргыз тили, 8 класс, Өмүралиев Б., Уринбаева Ш., 2019.

Учебник по киргизскому языку для 8 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Тил – адамзат коомунун туундусу белгилүү бир эл калыптандырган жалпы элдик байлык. Ал ошол элдин сөз каражаттарынын жыйындысы сөз берметтери. Тил – ошол улуттагы адамдардын бири-бирине өз ойлорун жеткире турган сөз байлыгы, сөздөрдүн казына кенчи. Эгерде тилди элдин казына кенчи десек ал бир эле күндө, кимдир бирөөнүн каалоосу менен түзүлө калбайт. Ал адамзаттын тарыхында нечендеген кылымдарды басып, доорлорду алмаштырып, анан келип улутка таандык асыл кенч катары жаралган.
Тил жөнүндөгү илим тил илими (лингвистика) деп аталат. Анын ар кандай бөлүктөрү бар, ал бөлүктөрдүн маанилери жана аткарган кызматтары ар башка.

Кыргыз тили, 6 класс, Үсөналиев С., Дустов Н., Кабулов А., Хамидов А., 2017.

Учебник по киргизскому языку для 6 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Бир тилдеги сөздөрдүн жалпы жыйындысы лексика деп аталат. Лексика гректин lexis — лексис — сөз (айтуу) деген сөзүнөн алынган. Ал эми сөздөр жөнүндөгү илим лексикология деп аталат. Мында сөздөрдүн калыптанышын жана байышын изилдейт.
Фразеология — гректин phrasis — туюнтма, кеп түрлөрү logos — илим, окуу деген түшүнчөнү берет. Ажырагыс, туруктуу тизмектерден туруп, бир гана маанини билдирген сөз айкаштарын үйрөтүүчү тил илиминин бир тармагы фразеология деп аталат.